Kapari, bir diğer adı ile geber otu; Akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde yetişir. Genellikle Batı Anadolu, Orta Anadolu’da Tokat ve civarında, Doğu Karadeniz ve Güneydoğu illerinde doğal olarak yetişmektedir. Kapari bitkisi: çalımsı yapıda, dik ve yatık olarak büyür ve dikenlidir. Kapari; fosfor, potasyum ve kalsiyum bakımından oldukça zengindir. Killi toprakları seven bu bitki, güneşe olan düşkünlüğü sebebiyle genellikle güneşe bakan yamaçlarda kendiliğinden yetişmektedir. Çiçek tomurcuklarında oldukça fazla a vitamin ve protein vardır.
Yapılan bir araştırmaya göre 100 g çiçek tomurcuğunda kuru madde olarak;
- 67 mg fosfor,
- 9 mg demir,
- 24 mg protein,
- 12 mg selüloz,
- 2 mg lipid olduğu saptanmıştır.
Gıda, kozmetik ve ilaç sanayiinde oldukça faydalanılan bir bitkidir. Konserve kapari; turşu, salata, pizza üstü, balık ve av etleri yanında garnitür olarak tüketilebilir. Tomurcukları ise bir kavanozda tuzlu suda üç ay bekletilir, içine bire bir oranında sirke konur ve on gün sonra tüketilir. Kapari oldukça faydalı bir bitki olması ve ülkemizde yetişmesi sebebiyle Türkiye’ye döviz getiren bir bitkidir. İspanya, senelik 20 milyar dolar kazandıkları tomurcukları sayesinde, kapariyi “Milli Bitki” ilan etmişlerdir. Kapari, İspanya’da devlet korumasındadır.
Kapari, 400 yıl önce Evliya Çelebi’nin de keşfettiği bir bitkidir. Evliya Çelebi dahi, kitaplarında kapariden söz etmekten kendini alamamıştır. Akdeniz ülkelerinde, geçmişten günümüze kadar gıdalarda ve ilaçlarda tedavi amaçlı olarak kullanılmasının yanında, kozmetik sanayisinde de kapariden yararlanılmaktadır.
Kaparinin bezelye büyüklüğünde tomurcukları vardır. Bu tomurcuklar; protein, vitamin, mineraller yönünden oldukça zengindir. Bunun dışında bu tomurcuklar oldukça doyurucudur. Kaparinin tomurcukları dışında, toplum arasında “karpuzcuk” şeklinde isimlendirilen meyveleri ve sürgün uçları da salamura ve sirkeden geçirilip, tüketilebilmektedir. Kaparinin tomurcukları, uçları yani tüm bölümleri oldukça faydalıdır. Dal uçları ve tomurcukları genellikle gıda sektöründe; sert olan dalları, kökleri ve meyveleri de kozmetik ve ilaç sektöründe kullanılmaktadır. Uluslararası Kanser Enstitüsü’nde yapılan araştırmalar, kapariyi; antitümör aktivitesi sağlayan “ekstrakt”ın hazırlanmasında kullanılan bitkiler arasına sokmuştur.
Kapari, özellikle Antalya’nın Tekirova bölgesindeki tüm sahillerde bulunabilir. O çevredeki marketlerin hemen hemen hepsinde, kapari tomurcuğudan yapılmış turşular bulunabilir. Kaparinin meyvesinden de turşu yapılır. Meyvesinden yapılan turşu daha da faydalıdır.
Kaparinin Faydaları;
- Ağrı kesici özelliği ile ön plana çıkar.
- Sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olur.
- Kabızlık giderici özelliği vardır.
- Oldukça iyi bir idrar söktürücüdür.
- Balgam söktürücü özelliği vardır.
- Adetlerin düzene girmesini sağlar.
- Solucan ve parazitlerin düşmesine yardım eder.
- Romatizma ağrılarına oldukça iyi gelir.
- Felç riskini azaltır.
- İskorbit hastalığında faydalıdır.
- Kan bozukluklarına iyi gelir.
- Gut hastalığı için oldukça yararlıdır.
- Antitümör etkilidir.
- Mide sorunlarına ve ülsere oldukça faydalıdır.
- Hemoroid sorununa oldukça faydalıdır.
- Dalak büyümesi için oldukça faydalıdır.
- Kalça rahatsızlıklarının belirtilerini hafifletir, riskleri azaltır.
- Özellikle kanser hastalarında trombosit sayısını yükselttiği için önerilen bitkiler arasındadır.
- Karaciğer işlevlerini düzenler.
- Multipl Skleroz (MS) hastalığında oldukça iyi gelir.
Kapari bitkisinin faydaları saymakla bitmez, ancak dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Kapari faydalı olduğu kadar, zararlı bir bitkidir de. Zehirleyici olabilir. Bu sebeple mutlaka işlenmiş kapari ya da tablet halinde satılan kaparileri tüketmek gerekmektedir. Toplanır toplanmaz tüketilir ise, zehirleyebilir. İlk önce gölgede kurutulmalı ve zehri alınmalıdır.
Kapari Nasıl Kullanılır?
Kapari özellikle çiçeklerinin tohumları açmadan toplanır ve ilaç yapımı için tedavi maksatlı kullanılır. Bunun dışında meyveleri ve yaprakları da kullanılan alanlarıdır. Turşusu yapılabilir. Salatalarda ve özellikle balık tarifleri için oldukça lezzetli bir tercihtir.
